Actueel
Lettertypes/grootte

Sinds 1999 zijn werkgevers verplicht om een preventiebeleid te voeren tegen stress door het werk. Dit als onderdeel van het beleid voor welzijn op het werk. De klachten over werkstress zijn echter sterk toegenomen. Zo is de stijging van het aantal langdurig zieken in België in hoofdzaak het gevolg van psychosociale belasting. ACOD LRB wil meer inzetten op preventie en het collectief aanpakken van stress.

Aanpak van stress en burn-out focust nu vooral op de gevolgen van stress op de individuele werknemer. Men zet in op cursussen ‘omgaan met stress’, veerkrachtcampagnes, stimulans voor bewegen en gezonde voeding... Er is weinig focus op de bronnen van stress in de arbeidsorganisatie en de verantwoordelijkheid van de werkgevers. Het is vooral de werknemer die moet zorgen dat hij volhoudt. 

Voorkomen altijd beter dan genezen

In de Wet op het welzijn ligt de nadruk op inschatten van risico’s en werken aan preventie. Bij het beheren van risico’s zet je eerst in op wegwerken van risico’s en collectieve bescherming. Pas daarna op individuele bescherming. Waarom gebeurt dit niet bij stress?

Gedeeltelijk komt dit doordat stress psychische impact heeft op mensen. Een domein waar we ons minder deskundig in voelen. Psychosociale belasting is een veel nieuwer domein van Welzijn op het werk. Arbeidsveiligheid, werken met machines, omgaan met gevaarlijke stoffen,... daar zijn we al langer mee vertrouwd.
Hulpverleners, psychologen, therapeuten e.d. worden in hun spreekkamers geconfronteerd met de schrijnende verhalen ten gevolge van stress. Zij hebben echter geen impact op de arbeidsorganisatie en focussen op het individu. Dit versterkt de individuele aanpak met hulpverleningsmodellen en veerkrachttheorieën. 

Voor werkgevers komt dit soms goed uit omdat de arbeidsorganisatie, waar zij verantwoordelijk voor zijn, buiten de focus blijft.

Rol van het CPBW

Preventie van psychosociale risico's op het werk is het 3e deel van Boek I van de Codex over het Welzijn op het werk. Het is dus een volwaardige bevoegdheid van de Comités voor Preventie en Bescherming (CPBW). In de openbare diensten is het de bevoegdheid van die overlegcomités die de rol van CPBW opnemen. Daarin is de vakbond en de vakbondsafgevaardigde een belangrijke partner.

De wet benoemt hen mee als aanspreekpunt:

Codex Welzijn op het werk – Boek I – Titel III
Hoofdstuk II.– Verzoek tot psychosociale interventie door de werknemer

Afdeling 1.– Algemeenheden Art. I.3-8.- Naast de mogelijkheid zich rechtstreeks te wenden tot de werkgever, de leden van de hiërarchische lijn, een lid van het Comité of een vakbondsafgevaardigde, kan de werknemer die meent psychische schade te ondervinden, die al dan niet kan gepaard gaan met lichamelijke schade, ten gevolge van psychosociale risico’s op het werk, waaronder inzonderheid geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk, een beroep doen op de interne procedure bedoeld in dit hoofdstuk.

Onder psychosociale risico's vraagt de wet specifiek aandacht voor:

  • stress en burn-out
  • conflicten
  • geweld (agressie)
  • pesterijen
  • ongewenst seksueel gedrag.

Onderzoek voor en door de werkvloer

We zijn geen psychologen of therapeuten, maar werknemers en vakbondsafgevaardigden zijn wél deskundig wat de werkvloer betreft. Wij staan dagelijks in de praktijk en zijn daarom goed geplaatst voor de zoektocht naar oorzaken van stress door het werk. Als collega's er samen over spreken dan herkennen ze zich in elkaars verhaal. Die collectieve ervaring kunnen we inzetten om stressfactoren in kaart te brengen en te brainstormen over oplossingen.

Ventileren is maar een begin
Ventileren is een eerste stap, maar biedt geen oplossing. Het lucht op, maar verandert niets aan de situatie.  

Maak dingen heel concreet
Het basisgevoel van stress is angst. Stress geeft een gespannen gevoel.
Zoek uit wat deze spanning juist veroorzaakt of versterkt. Wat gaat er in iemand om? Waar is iemand bang of gefrustreerd over? 

Verleg de focus van 'probleem' naar 'oplossing' 
Je brengt samen in kaart wat er stress veroorzaakt of versterkt. Zo krijg je een lijst met 'problemen'. Bekijk elk probleem en formuleer zijn tegengestelde. Zo worden negatieve begrippen omgezet in positieve. Dat helpt om de focus te verleggen. Om anders te denken.
Maak ook hier dingen concreet. Wat kan een eerste stap vooruit zijn? Ga daarbij uit van oplossingen voor de betrokken medewerkers. Denk buiten het kader van de verwachtingen/beperkingen van de organisatie. Ook al lijken oplossingen niet altijd voor de hand liggend, het is belangrijk om ze te formuleren. Samen een signaal geven, kan een eerste stap zijn.   

Ga aan de slag
Als je dingen concreet maakt, heb je iets om mee aan de slag te gaan. Je kan ermee naar het comité. Je kan minstens de signalen overbrengen dat het op de werkvloer niet meer OK is en dat er oplossingen moeten komen voor de mensen. Dwing af dat er mag gepraat worden over de arbeidsorganisatie en niet enkel over remedies voor als mensen het niet meer volhouden of uitvallen. 

Reddingsboei niet alleen kristen

Rode kaartjes als instrument

De Rode kaartjes tegen stress en werkdruk van ACOD LRB kunnen helpen:

  • om mensen te verbinden
  • om een eerste concrete stap te zetten 
  • om dingen niet alleen te doen, maar samen
  • om initiatief te nemen op het werk, want daar ligt de focus
  • om collectief rond stress te werken, want voorkomen is beter dan (individueel) genezen
  • om het comité en de vakbondsafgevaardigden op de kaart te zetten als partners in aanpak van stress op het werk

Je kan ze vrijuit verspreiden om collega's te sensibiliseren. Of je kan met je syndicale team de aanpak van stress op de syndicale agenda plaatsen en gericht met de kaartjes aan de slag gaan.

Succes!

Help

 

 

ACHTERKANT

Rode kaartjes achterkant verticaal