Het voormalige OCMW Good-Engels kinderziekenhuis in de Albert Grisarstraat werd door het Zorgbedrijf Antwerpen verbouwd. Vandaag wonen er senioren in assistentiewoningen. Een aantal van hen ontdekten via de podcast van Bart Van Nuffelen en Lucas Derycke De kunst van het verdwijnen een stukje vergeten geschiedenis van deze bijzondere locatie.
Razzia’s in weeshuizen
In de jaren ’40 deed het statige bakstenen gebouw dienst als meisjesweeshuis met een kinderkribbe en een afdeling voor kinderen ouder dan 5 jaar. Door de oorlogsomstandigheden werden er ook jongens ondergebracht.
Op 21 september 1942 hielden de nazi’s razzia’s in drie weeshuizen waaronder dat van de Albert Grisarstraat. 25 joodse kinderen werden meegenomen uit de oudste afdeling. Vanuit de Kazerne Dossin in Mechelen werden ze getransporteerd naar Auschwitz-Birkenau en vermoord in de gaskamers.
De jongere kinderen bleven voorlopig ongedeerd maar het personeel was gealarmeerd. Onder het mom van ziekte brachten ze de joodse peuters in groepjes over naar het Sint-Erasmus ziekenhuis in Borgerhout. Het personeel daar hielp ze in de mate van het mogelijke onder te duiken.
Moedige vrouwen
Bij een latere razzia op 30 oktober, gelijktijdig in de kinderkribbe van Good-Engels en Sint-Erasmus, werden 7 kinderen afgevoerd naar de Kazerne Dossin. Ook uit het weeshuis van Wezembeek werden die dag 58 kinderen meegenomen. De directrice aldaar wist het hoofd van het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn te contacteren. Deze bemiddelde en bekwam dat de kinderen van Wezembeek vrijgelaten werden. Bij het ophalen van de kinderen laat op de avond slaagden de vrouwen erin om ook de 7 peuters uit Antwerpen onder hun mantels te verbergen en mee te grissen.
Uiteindelijk overleefden 13 van de 14 joodse kindjes uit de kribbe van Good-Engels de oorlog. De podcast De kunst van het verdwijnen vertelt het verhaal van aan van hen, Frans Jeruzalski.
Ook de Nederlandse onderzoeker Reinier Heinsman belicht de gebeurtenissen en het verhaal van Werner Szydlow.
Eren en niet vergeten
Een groepje van de huidige bewoners namen initiatief om meer ruchtbaarheid aan deze geschiedenis te geven. Onder hen Nicole Naert, voormalig ACOD-secretaris van Overheidsdiensten.
Nicole: Ik ben zelf een kind van het verzet. Mijn moeder overleefde de Duitse kampen, mijn vader heeft ook vastgezeten. Het verhaal van Bart (Van Nuffelen) deed me beseffen dat het zorgpersoneel van het weeshuis ook een daad van verzet had gepleegd. Mijn vader zei altijd: “Er zijn zo veel mensen die kleine weerstandsdaden hebben gepleegd, die mens waren en mensen geholpen hebben.” Dat is hier ook gebeurd en mag niet verloren gaan.
Nicole en haar kompanen realiseerden een brochure voor hun medebewoners met het hele verhaal. Foto’s uit het OCMW-archief dienden ter illustratie en onderzoekers van de Kazerne Dossin hielpen voor de historische accuraatheid. Het project kreeg aandacht in het infoboekje van de dienstencentra van het Zorgbedrijf (p.15-18)
In 2025 komt er een gedenkplaat aan het gebouw.
Lees ook de andere verhalen in de reeks WO II – Collega’s in verzet
Het verhaal van Jos Veerman en politiekorps Deurne
Verpleegster Andrée De Jongh evacueert Britse piloten naar Spanje
Brandweerman Emile Maufort neemt deel aan spectaculaire roof
Foto’s: site van Good Engels vandaag & archieffoto’s uit 1934 (Wikipedia-Felixarchief Antwerpen)