WO II – Collega’s in verzet | Brandweerman Emile Maufort neemt deel aan spectaculaire roof

Het verzet tegen de Duitse bezetter groeit.

Emile Maufort werkt in de staalfabriek Thy-le-Château van Marcinelle. Zijn vader vreest echter dat de fabriek een doelwit wordt in de oorlog. Op 1 mei 1941 – hij is dan 20 jaar – wordt hij brandweerman. Bij de brandweer ontmoet hij Alexandre Van Malderen, betrokken bij de clandestiene pers. Emile sluit aan bij het verzet.

Gewaagd plan

Overal zijn groepen actief, voeren sabotage-operaties uit, blazen bruggen en treinsporen op. Bij het gewapend verzet in Charleroi dreigt echter een tekort aan springstof. Mijnwerkers stelen af en toe een staaf, maar die toevoer is te beperkt en te onzeker. De chef explosieven van de mijnsite Bois du Cazier tipt het verzet dat hij een grote voorraad dynamiet heeft ontvangen. De verzetsgroep van Charleroi besluit hun slag te slaan.

In de nacht van 26 op 27 april 1942 verzamelen 12 partizanen op het kerkhof van Marcinelle. Emile maakt deel uit van de groep.

De spoorweg scheidt de mijnsite van het kerkhof. Ze dringen het terrein binnen, overmeesteren de bewaker en gaan op zoek naar de machinist die hen naar beneden kan helpen. De man biedt geen weerstand en gaat akkoord om mee te werken. Een aantal partizanen dalen af in de mijn. De ondergrondse zaal met explosieven bevindt zich 170 meter onder de grond. De mijnwerkers die aanwezig zijn voor het onderhoud helpen om de lading naar boven te krijgen. In totaal legt het verzet beslag op 300 kilo dynamiet en 2000 ontstekers.

De bezetter te slim af

De twee leiders van de operatie, Baligand et Thonet, geven duidelijke orders om alles in twee vrachtwagens te laden. Dat is wat de mijnwerkers horen nadat ze opgesloten werden in het stookkot. Wat ze niet zien, is dat de buit over de spoorweg wordt gedragen naar het kerkhof. Alles wordt verstopt in twee grote grafkelders.

De Duitse bezetter kamt tevergeefs de hele regio uit op zoek naar de twee vrachtwagens. Een week later, als de storm gaan liggen is, komen de partizanen de springstof ophalen.

Deze stoutmoedige operatie is niet enkel een opsteker voor de groep van Charleroi, maar verhoogt het aanzien van heel het gewapend verzet.

Infiltratie en verraad

Via infiltratie en verraad slaagt de Sicherheitspolizei er in om een belangrijk deel van het verzet in Charleroi op te rollen in het najaar van 1942. Een aantal leiders, waaronder Thonet, zijn al opgepakt. Op 31 december is het de beurt aan Emile Maufort. Een dag later wordt hij met 80 anderen, waaronder politiecommissaris Victor Trido, afgevoerd naar Breendonk.
Zes van de partizanengroep die de overval pleegden op de Bois du Cazier worden in Breendonk gefusilleerd.

1 april 1943 wordt Emile overgebracht naar de gevangenis van Sint-Gillis en op 24 april terechtgesteld in de Nationale Schietbaan van Schaarbeek. Thonet deelt in dit lot.

Eren en niet vergeten

Victor Trido overleeft de oorlog. Hij is een getuige van Breendonk. Hij schreef zijn verhaal neer in Het kamp van de sluipenden dood reeds uitgegeven in 1944.

Na de bevrijding van Charleroi brengen de ouders van Emile Maufort zijn lichaam over naar zijn thuisstad waar hij op 30 november 1944 wordt begraven.

Victor Trido start de grafrede met: “Uw kameraden van Breendonk staan hier… Ze zijn naar hier gekomen om U naar uw laatste rustplaats te vergezellen. Ze zijn gekomen om uw moed, uw totale zelfverloochening te horen verkondigen. Ik sta hier als de tolk van allen, die Breendonk hebben overleefd.”

Een gedenkplaat voor beide brandweermannen, Emile Maufort en Alexandre Van Malderen, vind je vandaag aan het stadhuis van Charleroi. Zijn naam staat ook opgenomen op de gedenkplaat in de Bois du Cazier voor de overval van 1942. De straat waar hij woonde draagt sinds 2020 zijn naam en voor zijn huis vind je een Struikelsteen.
Het ABVV en ACV van Charleroi realiseerden samen een tentoonstelling over de spectaculaire overval op de Bois du Cazier. De tentoonstelling was o.a. te zien op Manifiësta 2023.