Sociaal-economische barometer 2023: kiezen voor rechtvaardigheid

Staan we op een keerpunt omdat ons sociaal systeem niet kan overleven of is net ons sociaal systeem een garantie voor de toekomst? De jaarlijkse Sociaal-economische barometer van het ABVV schetst de sociaaleconomische realiteit van ons land op basis van concrete cijfers. België herstelde zich sneller na COVID-19 dan onze buurlanden (p.9). Belangrijk daarbij was de stabiliteit van onze koopkracht die beschermd wordt door het indexmechanisme.

De meeste uitkeringen blijven onder de armoedegrens (zie onderaan grafiek 1). Hierin is er wel een verbetering door het optrekken van minimumlonen en -pensioenen. Wim Van Lancker, professor Sociaal Werk en Sociaal Beleid (KU Leuven), benadrukte op vrt.nws in dit verband het belang van onze Sociale Zekerheid.

De productiviteit van Belgische werknemers blijft toenemen, maar de vruchten hiervan plukken ze zelf niet (grafiek 2). Het loonaandeel daalt tegenover het aandeel kapitaal (grafiek 3). Winstmarges nemen toe (grafiek 4). Dit heeft niet enkel een financiële kant, maar Belgische werknemers betalen ook mentaal en fysiek een prijs voor hun hoge productiviteit (grafiek 5).

De loonsubsidies aan bedrijven namen na de taxshift helemaal een vlucht (p. 71). De bijdragen van werkgevers aan de Sociale Zekerheid dalen (grafiek 6).

Rijkdom concentreert zich verder. De 1% rijksten bezitten een kwart van alle rijkdom, evenveel als driekwart van de bevolking. De 10% rijksten bezitten 54% (Volgend De Tijd zelfs 56 à 57%) van het totale vermogen (p. 81). Toch worden lonen 50% zwaarder belast dan inkomens uit kapitaal (p. 83).
We zien het niet enkel in België, maar wereldwijd explodeerde de rijkdom van de allerrijksten (grafiek 8).

De Sociaal-economische barometer 2024 bewijst dat er heel andere keuzes mogelijk zijn:

  • De opbrengst van de stijgende productiviteit moet terugvloeien naar wie ze voortbrengt
  • Stabiele jobs en collectieve arbeidsduurverkorting als antwoord op stress en onzekerheid
  • Eerlijke belastingen
  • Een sterke Sociale Zekerheid door een stabiele financiering.

Om het rechtmatig belang van werknemers, actieven in inactieven, te verdedigen zijn sterke vakbonden nodig. Vakbondsrechten staan echter onder druk (grafiek 9). België viel volgens de rechtenindex (Global Rights Index) van het Internationaal Vakverbond van categorie 1 (= sporadisch schenden van rechten) naar categorie 3 (= regelmatig schenden van rechten).

De Sociaal-economische Barometer 2024 behandelt nog meer thema’s zoals arbeidsduur, flexibiliteit, gender(on)gelijkheid, migratie, eerlijke transitie,…).

Lees hem online of download:


Grafieken

Grafiek 1 Vervangingsinkomens tegenover armoedegrens 2020-2024

armoedegrensUitkeringen

Grafiek 2 Productiviteit tegenover lonen

LonenProductiviteit

Grafiek 3 Loonaandeel tegenover aandeel kapitaal

LoonaandeelKapitaal

Grafiek 4 Winstmarges

Winstmarges

Grafiek 5 Ziekte en psychosociale klachten

Langdurig zieken

Grafiek 6 Bijdragen Sociale Zekerheid werkgevers / werknemers

BijdrageSZ

Grafiek 7 Vermogen 0,0001% rijksten wereld

rijkstenwereld

Grafiek 8 Vakbondsgraadmeter (Global Rights Index)

vakbondsgraadmeter

Pin It on Pinterest