Doorheen de geschiedenis zijn vrouwen gediscrimineerd op verschillende vlakken zoals onderwijs, werk, gezondheid en politiek. Ook vandaag is er geen enkel land ter wereld dat kan beweren een perfecte gendergelijkheid te hebben bereikt. Internationale verdragen zijn belangrijk in de strijd voor meer gendergelijkheid.
Volgens de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties zal het nog 300 jaar duren om een einde te maken aan het patriarchale systeem dat diep verankerd is in de 5 continenten en gendergelijkheid in de weg staat.
Verschillende internationale instrumenten - conventies, verklaringen en verdragen – beschermen en promoten vrouwenrechten. Ze zijn echter niet allemaal juridisch bindend. Daardoor zijn lidstaten niet verplicht ze toe te passen. Toch zijn ze een belangrijk instrument om regeringen erop te wijzen dat vrouwenrechten beschermd moeten worden.
Belangrijkste verdragen
Verdrag voor de Uitbanning van alle Vormen van Discriminatie van Vrouwen
Afgekort: CEDAW - Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (Engelse tekst)
Dit is een internationaal verdrag aangenomen in 1979 door de Verenigde Naties. Het is het belangrijkste internationale wettelijke instrument voor de bescherming van vrouwenrechten. Het erkent gendergelijkheid en verbeidt discriminatie van vrouwen op alle vlakken, ook in de private en publieke ruimte. Vandaag hebben 189 lidstaten het verdrag geratificeerd, waaronder België in 1985.
Het Verdrag van Istanbul
Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, beter bekend als het Verdrag van Istanbul, is een internationaal verdrag dat in 2011 ondertekend werd door de leden van de Raad van Europa om geweld tegen vrouwen te voorkomen en te bestrijden. 45 lidstaten hebben het Verdrag ondertekend en 34 hebben het geratificeerd, wat het officieel bindend maakt. België tekende het Verdrag in 2012 en ratificeerde het in 2016. Het Verdrag van Istanbul beschouwt geweld tegen vrouwen als een schending van mensenrechten en een vorm van discriminatie. Het legt de ondertekenaars op een duidelijke en effectieve wetgeving in hun land te voorzien met als doel geweld te bestrijden en te voorkomen, daders te vervolgen, slachtoffers te beschermen en te ondersteunen en om internationale samenwerking te versterken.
IAO-Verdrag 190 betreffende uitbanning van geweld en intimidatie op het werk
Het verdrag Nr. 190 van de Internationale Arbeidsorganisatie is een internationaal verdrag van 2019 met als doel geweld en intimidatie op het werk te elimineren. Dit verdrag erkent dat geweld en intimidatie invloed heeft op alle werknemers - zowel mannen als vrouwen - en vele vormen kan aannemen: fysiek geweld, seksuele, gender gerelateerde of psychologische intimidatie etc. Het Verdrag stelt principes en maatregelen voorop om werk gerelateerd geweld te voorkomen en te bestrijden met inbegrip van nationale wetgeving, het promoten van een cultuur van nultolerantie, sensibilisering en training voor werknemers en werkgevers, de bescherming van slachtoffers en het gebruik van doeltreffende sancties. België ratificeerde het IAO-verdrag 190 pas in 2023 en was daarmee het 30ste land ter wereld. Het moet nu een inclusieve, geïntegreerde aanpak uitwerken, met aandacht voor gender, om geweld en intimidatie te voorkomen en te zorgen voor sociale rechtvaardigheid en waardig werk.
Verenigde Naties Duurzame Ontwikkelingsdoelstelling 5
Tenslotte is er de Duurzame Ontwikkelingsdoelstelling 5 van de Verenigde Naties die gericht is op het bereiken van gendergelijkheid en empowerment van alle vrouwen en meisjes.
Inhoudelijk bevat deze doelstelling heel wat thema’s: discriminatie, geweld, vrouwenhandel, seksuele uitbuiting, genitale verminking, onbetaalde zorg en thuiswerk, leiderschap op alle niveaus van de besluitvorming in het politieke, economische en openbare leven, seksuele en reproductieve rechten, economische middelen en natuurlijke hulpbronnen, innovatieve technologie, een gezond beleid en afdwingbare wetgeving voor de bevordering van gendergelijkheid en de empowerment van alle vrouwen en meisjes op alle niveaus. Meer info op FOCUS2030 (in Engels)
Meer info over gendergelijkheid in België vind je bij het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen