Pact 2020 weerspiegelde de gezamenlijke langetermijnvisie, -strategie en -acties van de Vlaamse regering en de sociale partners. Op 19 januari 2009 werd dit met trots voorgesteld als toekomstpact voor Vlaanderen. Er werden 20 doelstellingen concreet afgesproken, met streefcijfers en beloften te realiseren tegen 2020.
Als je de brochure van Pact 2020 doorbladert en de doelstellingen nog eens naleest, kan je niet anders dan een traan wegpinken. Van de uitvoering is echter weinig in huis gekomen.
Werkbare jobs?
Eén van de doelstellingen uit het Pact 2020 is het aantal werkbare jobs in Vlaanderen doen stijgen tot 60 procent in 2020. Daarover zijn we het allemaal eens: werkbare jobs leveren niet alleen werkplezier, leerkansen en motivatie, ze stimuleren werknemers ook om langer aan de slag te blijven. Een win-win-situatie, zo lijkt het.
Laat dit nu net een van de elementen zijn die onderzocht worden in de werkbaarheidsmonitor van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV). De analyse (2019) ziet er niet goed uit voor het beleid van de opeenvolgende Vlaamse regeringen. We doen niet aan doemdenken, maar het Vlaamse regeerakkoord belooft ook niet veel goeds voor de toekomst.
In plaats van werkbaar werk evolueren we steeds verder naar minder werkbaar werk. Minder dan de helft van de Vlaamse werknemers heeft een werkbare job. De belangrijkste oorzaken voor de achteruitgang zijn werkstress en psychische vermoeidheid. Een aantal sectoren wordt vernoemd als gevarensector. Naast onderwijs en voeding, scoren voornamelijk de zorg en welzijn heel slecht. De werkbaarheidsmonitor spreekt over een knipperlicht. Laten we er maar een alarmfase van maken, dat lijkt ons een betere term.
Oorzaken
Een poging tot verklaring van de toegenomen werkstress wordt ook gegeven.
- De sector lijdt aan een blijvend personeelstekort op de werkvloer.
- De werkgevers eisen steeds meer flexibiliteit van hun personeel.
- Er wordt te weinig rekening gehouden met het evenwicht werk-privé.
- De wereld is agressiever geworden. Patiënten en klanten zetten werknemers ook emotioneel onder druk.
Maar er is ook een andere aanwijsbare oorzaak. De afbraak van de openbare dienstverlening ten voordele van de privésector (of andere PPS*-constructies) heeft er mee voor gezorgd dat degelijke werkomstandigheden ernstig in het gedrang komen.
(*PPS = Publiek Private Samenwerking)
Somber Vlaanderen
We mogen gerust besluiten dat de rechtse regeringen het ambitieus toekomstplan voor Vlaanderen, dat gedragen werd door zowel werkgevers als werknemers, in de vuilbak hebben gegooid. In de plaats daarvan staren we nu naar een somber Vlaanderen, waar geen plaats meer is voor openbare dienstverlening en geen interesse meer bestaat voor werkbaar werk. De verhalen uit verschillende hoeken van het land die je bij de rubriek Gemeente kan lezen, tonen aan dat de lokale en openbare dienstverlening ernstig in gevaar komt. We weten nu al dat dit een grote impact zal hebben op het welzijn van de personeelsleden van de lokale besturen.We zullen blijven strijden tegen deze verloedering van onze maatschappelijke waarden.