De eerste week betaald verlof werd afgedwongen door de arbeidersbeweging na een zeer woelige periode met grote stakingen voor betere loons- en arbeidsvoorwaarden in 1932 en 1936.
Tot in 1936 bestond betaald verlof enkel in grote bedrijven waar vakbonden sterk stonden. Zo hadden de spoorwegen reeds sinds 1925 acht dagen vakantie.
Op 8 juli 1936 werd betaalde vakantie een collectief recht. De eerste week betaald verlof werd bij wet ingevoerd. Voor ondernemingen met minder dan tien werknemers was het nog wachten tot in 1938.
In 1955 hadden werknemers 6 tot 12 dagen verlof in de 6-dagenweek. In 1980 kregen nagenoeg alle sectoren 24 dagen betaald verlof (=4 weken).
De strijd voor meer vrije tijd verliep samen met de verkorting van de arbeidstijd en de invoering van het vrije weekend. Zo verzamelden ACV-militanten in 1954 in een mum van tijd een half miljoen handtekeningen voor de 5-dagenweek. Onder druk van zaterdagstakingen verdween tussen 1955 en 1960 stilaan zaterdagwerk uit onze economie. In 1964 werd het vrije weekend wet.
De vrijgekomen tijd vulde zich o.a. met voetbal en wielrennen als massasporten.
Vandaag geldt in Europa voor iedereen het recht op 20 dagen vakantie (in de 5-dagenweek). Wie geen verlofrechten heeft opgebouwd kan terugvallen op alternatieve regelingen.
Doorheen de jaren bleef meer verlof een terugkomende eis bij collectieve onderhandelingen en verschillende sectoren breidden hun pakket betaald verlof uit.
En vandaag ?
Verlof staat onder druk. Besparingen en efficiëntie-oefeningen vereisen een maximale aanwezigheid op de werkvloer. Werkdruk en onderbezetting maken het soms moeilijk om verlof op te nemen.
In deze context is het nieuwe idee van Loopbaansparen (minister Peeters) niet onschuldig. Het houdt in dat je verlofdagen kan opsparen naar later. Voor als je eens een wereldreis wil maken of er thuis extra tijd nodig is, heet dat dan. Je kan je verlofdagen ook opsparen tot aan je pensioen.
Wie de realiteit op de werkvloer vandaag kent, ziet het addertje onder het gras. Te veel werk? Een deadline te halen? Nog verlof over? Geen probleem: spaar het maar op tot aan je pensioen!
ACOD houdt vast aan de verworven rechten. Verlof is belangrijk voor een goede balans werk en privé. Rust en afstand nemen van het werk houdt je gezond.
Ken je sociale geschiedenis: zie Rode peper campagne
Bron: Wikipedia
De strijd om tijd, Olivier Pintelon, EPO, 2018