Op maandag 27 maart 2023 beliste de raad voor maatschappelijk welzijn om het woonzorgcentrum Heuvelheem in een privaat-publieke samenwerking (PPS) te plaatsen. Het openbaar karakter van het rusthuis dreigt verloren te gaan. ACOD LRB en ACV Openbare Diensten hopen nog op een koersverandering van het bestuur in Tessenderlo. De actie aan de gemeenteraad van 21 april 2023 zorgde voor de nodige aandacht.
Een jaar geleden schreven ACOD en ACV OD hun visie al neer over de toekomst van het woonzorgcentrum. Ze maakten zich immers zorgen over de nakende fusie met de gemeente Ham. Voor de vakbonden is het essentieel dat het woonzorgcentrum een zuiver openbare instelling blijft. Er werd veel energie geïnvesteerd om deze visie aan het personeel, het bestuur en de inwoners van Tessenderlo bekend te maken. Tot onze grote teleurstelling kiest het bestuur er nu toch voor om het rusthuis te privatiseren door het in een PPS-constructie te plaatsen.
Door deze beleidskeuze vrezen we, zeker op langere termijn, een negatieve impact op de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg en de arbeidsomstandigheden van het personeel. We hopen dat het bestuur vooralsnog het geweer van schouder verandert en de publieke piste grondig onderzoekt. Nu gebeurde dat slechts oppervlakkige.
Er was sprake van een inkanteling binnen de intergemeentelijke samenwerking VitaS. De openbare instelling VitaS vraagt echter om - zonder concrete engagementen - te wachten tot na de verkiezingen van 2024. Hun raad van bestuur besliste dan ook op 18 april 2023 nu niet over te gaan tot de inkanteling.
Tessenderlo wil echter niet wachten tot na de verkiezingen, ook al zagen we de voorbije twee jaar weinig kwalitatief maatschappelijk en politiek beleid. Andere openbare pistes werden nauwelijk onderzocht. Vanuit de vakbonden hebben we die aangereikt, zoals samenwerken met Zorg Houthalen of Genk (ZOG). Of beslissen om het woonzorgcentrum toch in eigen beheer te houden, zoals ook in de fusiegemeenten Tongeren, Borgloon en Bilzen zal gebeuren. Waarom kan dit niet in Tessenderlo? Het antwoord is: het financieel wanbeleid dat aan de basis ligt van de huidige keuze en waar het personeel, de bewoners en de gemeenschap het slachtoffer van dreigen te worden. Dat is voor ons als vakbonden onaanvaardbaar. De lokale politiek denkt misschien de gemakkelijkste weg te kiezen, maar dat is zonder het verzet van de vakbonden gerekend.
Is dat de dank die het personeel verdient na alle inzet in de coronacrisis?
De piste om over te gaan naar VitaS is op dit moment nog steeds mogelijk en bespreekbaar, alleen moet men de timing aanpassen en de beslissing over de verkiezingen tillen. Anderzijds is de keuze voor een PPS-constructie - die tevens niet wenselijk is - geen garantie om tijdig rond te geraken. Het openbaar karakter van de instelling hiervoor op het spel zetten, is voor ons geen optie.
Waarom tegen een publiek-private samenwerking?
Voor ons is het belangrijk dat zoveel mogelijk zorginstellingen in handen blijven van de overheid (en dus van democratisch verkozenen). Er komen genoeg hororverhalen in de pers als het gaat over de private en commerciële zorgsector.
Een PPS-constructie betekent in de praktijk dat de lusten voor de private en de lasten voor de openbare speler zijn. Het woord 'samenwerking' is volksverlakkerij en zou gelijkwaardigheid tussen beide partners moeten inhouden. Het OCMW blijft ook na de overdracht voor de uitbating betalen en draait veelal op voor de kosten en potentiële verliezen. Er is zelden sprake van een gelijkheid tussen de openbare en private speler binnen een PPS-bestuursraad. De risico's zijn steevast voor de gemeenschap. Zelfs als het lokaal bestuur zeer hoge eisen stelt aan de PPS verwachten we als vakbonden daar geen heil van. De private partner wil rendement zien en de openbare speler moet vaak plooien. De dupe hiervan - zeker op langere termijn - zijn de bewoners en hun familie, de gemeenschap (lees belastingbetaler) én het personeel.
Een thuis en geen winstbedrijf
We weten dat rusthuizen die onder verhoogd toezicht staan van de overheid omwille van ernstige kwaliteitsproblemen in hoofdzaak private instellingen zijn. Zeker de commerciële spelers zijn een probleem. We weten ook dat de lijn tussen een vzw en een commerciële speler dikwijls heel dun is. Er bestaan veel schijnvzw's in de sector, vzw's die achterliggend toch een commerciële insteek hanteren. Als de overheid de zorg uit handen geeft, verwachten we, naast een aanval op de arbeidsvoorwaarden van het personeel, een verhoogde dagprijs en stijgende kosten.
ACOD LRB vecht samen met ACV Openbare Diensten tegen de privatisering en beslissing van het lokaal bestuur. We hopen de druk te kunnen opvoeren en de beslissing van 27 maart terug te draaien. Alleen zo kunnen we ervoor zorgen dat het lokale woonzorgcentrum blijft wat het is: een kwaliteitsvolle en (relatief) betaalbare instelling met een gunstige impact op de lokale gemeenschap.
Of zoals de bewoners van het rusthuis het op de actie van 21 april zelf brachten: "Laat het mijn thuis zijn en geen winstbedrijf".
Foto's van de actie aan de gemeenteraad van Tessenderlo op 21 april
