De traditie van 1 mei als feest- en strijddag van de internationale arbeidersbeweging vindt haar oorsprong in de strijd voor de 8-urendag in 1886 in de Verenigde Staten.
De Amerikaanse vakbond American Federation of Labour nam in 1884 een resolutie aan om op 1 mei 1886 wettelijk de 8-urendag te realiseren. Zij sensibiliseerden en mobiliseerden twee jaar lang.
Arbeiders en arbeidsters legden reeds een maand vooraf het werk neer. Op 1 mei 1886 werd overal actie gevoerd en kenden de eerste 1-mei-betogingen een groot succes. De eis van 8-uur werken ~ 8 uur ontspanning ~ 8 uur rust - werd breed gedragen. In Chicago waren 400.000 arbeiders en arbeidsters in staking. Daar groeide het protest uit tot een ware opstand.
Maar de reactie bleef niet uit. Het kwam tot een bloedig treffen op 3 mei toen de politie stakerspiketten doorbrak. Er vielen 6 doden en nog tientallen anderen in de dagen daarna.
Stakingssleiders werden opgepakt en ter dood veroordeeld. Vier van hen werden effectief opgeknoopt.
De Amerikaanse vakbonden besloten om 1 mei 1890 opnieuw uit te roepen tot strijddag voor de 8-urige werkdag. Het congres van de 2e Internationale in 1889 in Parijs besloot zich hierbij aan te sluiten en riep 1 mei uit tot een internationale strijddag voor de 8-urendag. Later besloten ze er een jaarlijkse traditie van te maken.
De keuze voor 1 mei als strijddag was niet toevallig. In Noord Amerika was het de dag waarop arbeidscontracten werden hernieuwd. Men noemde het ook Moving day omdat vele werkers niet alleen een andere job, maar ook een andere woonst zochten op 1 mei.
Na 1890 besloot de toenmalige Amerikaanse president Cleveland ‘labourday' te verplaatsen naar begin september, om de aandacht weg te houden van de bloedige gebeurtenissen in Chicago. Zo komt het dat 1 mei overal in de wereld wordt gevierd, behalve in Noord Amerika waar het allemaal begon.
In 1921 werd de 8-urendag bij wet in heel België van kracht.
En vandaag ?
8 uur werken: vandaag is de realiteit voor veel mensen flexibiliteit, overwerk, 7 / 24- economie,...
8 uur ontspannen: E-mail, smartphone en thuiswerk doen de grens tussen privé- en werktijd vervagen. Ontspannen en de knop van het werk afzetten gaat niet zomaar.
8 uur rust: stress van het werk of kopzorgen door werkloosheid en ziekte doen mensen wakker liggen. Heel wat Belgen kampen met slaapproblemen. Onregelmatige werkuren, avond- en nachtwerk verstoren ons bioritme.
Ken je sociale geschiedenis: zie Rode peper campagne
Bronnen: Wikipedia en Wat zoudt gij zonder 't werkvolk zijn, edities 1977, 1988 en 2015